کد مطلب:45611 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:23

گنجینه پرسمان » سياست و حكومت

بر اساس قانون اساسي، چه شرايطي براي رهبر معين گرديده است؟

راساس قانون اساسي شرايطي كه براي رهبر معين گرديده عبارتند از: فقاهت، عدالت و مدير و مدبر بودن. و اما نسبت به ساير تخصص ها نظير مسائل نظامي و اقتصادي و غير آنها بايد گفت در هيچ كجاي دنيا عادتاً نه چنين چيزي معمول و متداول و نه اساساً ممكن است كه يك نفر، هم متخصص امور نظامي باشد، هم كارشناس و متخصص كاركشته در مسائل سياسي و ديپلماسي داخلي و خارجي و... و در همه امور صاحب نظر و خبره باشد، بلكه در رهبران سياسي كشورها عمدتاً مسأله مديريت و كلان اجتماعي و آشنايي به مسائل سياست داخلي و خارجي است كه مهم قلمداد مي شود و براي تصميم گيري در ساير مسائل نظير مسائل نظامي، اقتصادي، مسائل مربوط به توسعه و غير آنها از گروه هاي مشاوران امين و خبره و متخصص استفاده مي شود. در نظام ما هم كه يك نظام اسلامي است علاوه بر ويژگي هاي رهبران سياسي معمول دنيا، بايد يك ويژگي ديگري نيز داشته باشد و آن ويژگي فقاهت و اسلام شناسي است. اما نسبت به غير از اين موارد لازم نيست رهبر شخصاً صاحب نظر بوده و آگاهي عميق و تخصصي داشته باشد، بلكه مي تواند با بهره گيري از گروه مشاوران امين، متخصص و قوي در زمينه هاي مختلف از عهده وظايف و اختيارات گوناگوني كه براي وي در نظر گرفته شده است مانند فرماندهي كل قوا، تعيين خط و مشي ها و سياست هاي كلي نظام اعم از اقتصادي، نظامي، سياسي و... برآمده و تصميم گيري نمايد. اما در مورد نظارت و اين كه آيا بايد به غير از فقهاء و حقوق دانان متخصصان مختلف نيز در مجلس خبرگان حضور داشته و بر عملكرد ايشان نظارت نمايند؟ بايد گفت: اولاً آنچه كه عنصر اصلي نظام را تشكيل مي دهد اسلام است كه در دو شرط فقاهت و عدالت در ولي فقيه تبلور يافته است و باعث امتياز نظام ما بر ساير نظام ها مي شود و احراز اين ويژگي در رهبر از عهده كساني بر مي آيد كه خودشان متخصص در اين رشته يعني فقاهت و اجتهاد باشند. ثانياً آشنايي نسبت به سياست و مسائل اجتماعي روز هم در خبرگان و هم در شخص رهبر اهميت دارد و بر اين اساس يكي از شرايط اعضاي خبرگان آگاهي و آشنايي نسبت به مسائل اجتماعي و سياسي مي باشد. ثالثاً از آنجا كه بر طبق قانون اساسي فرماندهي كل قوا، تعيين خط و مشي ها و سياست هاي كلي نظام اعم از اقتصادي، نظامي، سياسي و غير آنها به وسيله رهبر انجام مي گيرد، خبرگان براي نظارت بر عملكرد صحيح رهبر و وظايف او، در كميسيون هاي مجلس خبرگان خصوصاً كميسيون تحقيق كه مراقب بقاء اوصاف و شرايط رهبري است و در مشورت ها، از متخصصان و صاحب نظران سياسي و اقتصادي، نظامي و.. دعوت نموده و از نظرات كارشناسي آنها مطلع مي شوند. رابعاً: يكي از وظايف همه مسلمانان امر به معروف و نهي از منكر و نصيحت حاكمان وانتقاد صحيح، سالم و سازنده از آنان مي باشد (نظارت عمومي) و مردم و ساير متخصصان مي توانند نظرات خود را از طريق رسانه ها، احزاب و... به حكومت و دستگاه هاي مسؤول منتقل نمايند. بدين ترتيب ملاحظه مي شود كه منطقاً وجود تخصص هاي مختلف نظامي، اقتصادي و غير آنها در مجلس خبرگان رهبري واعضاي آن ضرورتي ندارد و انتخاب افرادي كه حد نصاب لازم و كافي را در اجتهاد و تقوا و آگاهي نسبت به مسائل سياسي و اجتماعي روز جامعه و بين الملل داشته باشند، براي تعيين و تشخيص رهبر و ولي فقيه توسط مجلس خبرگان كافي است. افزون بر آن مسؤوليت هايي چون فرماندهي كل قوانيازمند آگاهي هاي نظامي نيست، زيرا فرماندهي كل در واقع سياست هاي كلان مانند جنگ و صلح را اعلام مي كند نه فرماندهي يگان هاي نظامي در ميدان را. براي آگاهي بيشتر ر.ك: 1- ولايت فقيه، ص 456،جوادي آملي 2- نگاهي گذرا به نظريه ولايت فقيه، ص 150،محمد مهدي نادري قمي